Houd fietspaden niet in het donker!
We leven in het tijdperk van de terugkomst van de fiets. De pandemie, zorgen over de klimaatcrisis, stijgende brandstofkosten en de wens om meer te bewegen in het dagelijks leven hebben ervoor gezorgd dat mensen de vreugde van het leven op twee wielen (her)ontdekken. Elektrische fietsen worden ook steeds betaalbaarder, wat betekent dat deze trend zeer waarschijnlijk zal aanhouden. Maar het krijgen van een fiets is slechts een deel van het verhaal: veilige, aantrekkelijke routes en gebruiksvriendelijke infrastructuur spelen een grote rol om mensen uit hun auto te krijgen.
Beleidsmakers weten dit: de Europese Unie kondigde onlangs aan dat de financiering voor duurzame infrastructuur, ook voor nieuwe of betere fietspaden, wordt verdubbeld tot € 20 miljard. Begin 2022 heeft het VK de wegcode bijgewerkt om de verkeersveiligheid voor fietsers te verbeteren, in combinatie met richtlijnen voor fietsinfrastructuur die fietsen centraal stellen in het stadsvervoer (zoals de inleiding van het rapport opmerkt, zelfs vóór de pandemie, maakten fietsen bijna een derde van het spitsuur uit in het centrum van Londen). Via trans-Europese fietsroutes ontdekken mensen het continent op een nieuwe manier, in hun eigen tempo.
Toch gaat het bij investeringen in fietsinfrastructuur niet alleen om ruimte maken voor fietsen. De juiste verlichting heeft een enorme impact op wanneer en wie fietspaden gebruikt.
In het verleden was verlichting een bijzaak, met een houding van 'we bouwen eerst het schema, dan maken we ons zorgen over de verlichting', maar als je de twee dingen niet samen doet, beperk je het soort mensen dat zich op hun gemak voelt om het te gebruiken, en natuurlijk maak je het enorm seizoensgebonden.
Slimme verlichting, slim fietsen
De eerste taak voor fietspadverlichting is ervoor te zorgen dat fietsers kunnen zien en gezien worden. Dat vraagt om verschillende benaderingen in verschillende omgevingen. De Belgische stad Roeselare is de thuisbasis van het Mandel-fietspad, dat langs de gelijknamige rivier loopt en erg populair is bij de inwoners. De lokale autoriteiten wilden de verlichting upgraden naar LED om de veiligheid en energiezuinigheid te verbeteren, en hun duurzaamheidsverplichtingen nog verder brengen door gebruik te maken van zonne-energie.
Dat kon dankzij slimme verlichting die met bewegingssensoren detecteert wanneer fietsers het pad daadwerkelijk gebruiken. Van zonsondergang tot 23.00 uur en van 5 uur ’s ochtends tot zonsopgang, wanneer de route druk is, worden armaturen gedimd tot 80%, en gaat de verlichting terug tot 100% wanneer een voetganger of fietser wordt gedetecteerd. Na 23.00 uur gaat de verlichting aan het begin van het pad omlaag naar 20%, tenzij geactiveerd door beweging. Dit systeem zorgt voor effectieve verlichting voor mensen die het pad gebruiken en beschermt tegelijkertijd de flora en fauna langs de rivier de Mandel.
Londen daarentegen heeft de afgelopen jaren ingrijpende veranderingen ondergaan om meer fietsers aan te moedigen de weg op te gaan: in Stratford werd een nieuw tweerichtingsverkeerssysteem geïntroduceerd om voetgangers en fietsers betere voorzieningen te bieden. Uniforme verlichting voor bussen, auto's, fietsen en voetgangers zorgt ervoor dat iedereen zichtbaar is op drukke knooppunten. Het gebied heeft sindsdien een vermindering van 20% in voertuiggebruik gezien, omdat fietsers profiteren van nieuwe paden.
Uitnodigende verlichting, voor iedereen
Hoewel fietsen als vorm van massavervoer al sinds de 19e eeuw bestaat, is slimme verlichting relatief nieuw. Het combineren van de twee vereist expertise, planning en zorgvuldige uitvoering: wat werkt voor voetgangers, auto's of treinen is niet per se geschikt voor fietsen. Richtlijnen van de Britse overheid leggen de behoefte aan verlichting vast, maar treden niet in details, daarom is het logisch om experts erbij te betrekken.
"Er is verlichting en verlichting", zegt Chamberlin van British Cycling, eraan toevoegend dat "robuuste" richtlijnen voor krachtbronnen, lumen, plaatsing van lichtpunten en ondersteuning voor ontwikkelaars nuttig zouden zijn voor lokale autoriteiten die hun fietsinfrastructuur willen uitbreiden of verbeteren. Er is meer aan de hand dan technische details: als je het goed doet, ontstaat er een vicieuze cirkel. "Idealiter heb je ook de combinatie van licht en een goed gebruikte, drukke doorgaande weg", voegt hij eraan toe.
Voor veel steden is het de uitdaging om een meer diverse dwarsdoorsnede van de samenleving te krijgen met behulp van fietsen, niet auto’s, om te pendelen, te ontspannen en fit te worden. "Verlichting heeft terecht een algemeen veiligheidsaspect voor iedereen die een pad gebruikt, het maakt deel uit van het wegennet", zegt Chamberlin. Maar, voegt hij eraan toe, veel vrouwen en meisjes, leden van de LGBT+-gemeenschap en andere minderheden voelen zich onveilig in een groot deel van ons stedelijke landschap wanneer ze te voet of op de fiets zijn.
Verlichting is een cruciaal onderdeel om mensen zich veiliger te laten voelen.
Leuven
Die veiligheid strekt zich ook uit tot zorgen over de luchtkwaliteit. De charmante universiteitsstad Leuven, in België, wilde de manier waarop mensen reizen in het historische centrum veranderen. Een volledige herinrichting van het wegennet van de stad maakte het onmogelijk om met de auto door het stadscentrum te rijden (het is nog steeds toegankelijk voor auto's vanaf de ringweg), terwijl fietsen, bussen en voetgangers volledige bewegingsvrijheid kregen.
Drie jaar na de veranderingen steeg het fietsverkeer in de binnenstad gemiddeld met 44%, het aantal busrijders met 18% en het autoverkeer met 19%. Het belangrijkste was dat de luchtkwaliteit veel beter was: in het eerste jaar na de verandering daalde de concentratie zwarte koolstof op sommige plaatsen zelfs 2,5 keer. Zie voor meer informatie het rapport in de Integrated Cycling Planning Guide van het EU CYCLE-project, die belanghebbenden begeleidt bij het ontsluiten van investeringen voor fietsen binnen de Europese Unie.
Een verstandige investering, het hele jaar door
Ambitieuze projecten zoals de veranderingen die zijn doorgevoerd in Leuven, Roeselare of Utrecht (de thuisbasis van 's werelds grootste ondergrondse fietsenstalling) tonen aan dat mensen de modale overstap van hun auto zullen maken als de prikkels goed zijn. Nu velen van ons onlangs de geneugten van fietsen hebben herontdekt, is dit het perfecte moment om te investeren in infrastructuur - laat fietsers alleen niet in het donker staan. Neem contact met ons op om meer te weten te komen over hoe Schréder u kan helpen om het juiste licht voor uw fietspaden te creëren.
Over de schrijver
Sinds hij in 1988 bij het bedrijf kwam als werktuigbouwkundig ingenieur, heeft Jean-Luc een breed scala aan stedelijke verlichtingsarmaturen ontwikkeld, die altijd streven naar een verbetering van het ontwerp en de efficiëntie.
Hij heeft de wereld rondgereisd en dat zorgde voor zijn hands-on mentaliteit om de perfecte oplossing voor klanten wereldwijd te leveren. Er is niet veel dat hij niet weet over verlichting!
Volg Jean-Luc op LinkedIn